Tăng huyết áp, hay còn gọi là cao huyết áp, là tình trạng áp lực máu trong động mạch tăng cao hơn mức bình thường. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tâm thu (số trên) và huyết áp tâm trương (số dưới). Tăng huyết áp thường được định nghĩa khi:
Các mức huyết áp khác nhau và ý nghĩa của chúng:
| Mức huyết áp | Huyết áp tâm thu (mmHg) | Huyết áp tâm trương (mmHg) |
|---|---|---|
| Bình thường | < 120 | < 80 |
| Tiền tăng huyết áp | 120-139 | 80-89 |
| Tăng huyết áp độ 1 | 140-159 | 90-99 |
| Tăng huyết áp độ 2 | ≥ 160 | ≥ 100 |
Lưu ý: Các chỉ số này chỉ mang tính tham khảo, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác. Tìm hiểu thêm về tăng huyết áp tại Đại Hồng Phúc.
Rối loạn lipid máu là tình trạng nồng độ các chất béo (lipid) trong máu không ở mức bình thường. Các loại lipid chính trong máu bao gồm:
Các loại rối loạn lipid máu phổ biến:
Tỷ lệ mắc đồng thời tăng huyết áp và rối loạn lipid máu trong cộng đồng ngày càng gia tăng. Nhiều nghiên cứu cho thấy có một sự liên kết chặt chẽ giữa hai bệnh lý này. Việc mắc đồng thời cả hai bệnh làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.
Rối loạn lipid máu, đặc biệt là tăng LDL-cholesterol, có thể gây ra xơ vữa động mạch. LDL-cholesterol tích tụ trong thành mạch, tạo thành các mảng xơ vữa, làm hẹp lòng mạch và giảm tính đàn hồi của mạch máu. Điều này dẫn đến tăng huyết áp.
Khi mắc đồng thời tăng huyết áp và rối loạn lipid máu, nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ tăng lên đáng kể. Tăng huyết áp làm tăng áp lực lên thành mạch, trong khi rối loạn lipid máu gây ra xơ vữa động mạch. Sự kết hợp này làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu và dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
Tăng huyết áp và rối loạn lipid máu không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch và não bộ mà còn có thể gây tổn thương cho thận và các cơ quan khác. Tăng huyết áp có thể gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến suy thận. Rối loạn lipid máu cũng có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh thận mạn tính.
Chế độ ăn uống không lành mạnh, giàu chất béo bão hòa, cholesterol và muối, cùng với lối sống ít vận động, là những yếu tố nguy cơ chính gây ra cả tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. Ăn nhiều đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, đồ ngọt và ít rau xanh, trái cây có thể làm tăng LDL-cholesterol và triglyceride, đồng thời làm tăng huyết áp.
Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguy cơ mắc tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. Nếu có người thân trong gia đình mắc các bệnh này, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
Các bệnh lý nền khác như tiểu đường và béo phì có mối liên hệ chặt chẽ với cả tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. Tiểu đường có thể làm tăng LDL-cholesterol và triglyceride, đồng thời làm giảm HDL-cholesterol. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc cả tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.
